सचिवालय

दिगो समाधान सचिवालयले केन्द्र र जिल्ला तहमा सरकार र अन्य क्रियाकलापहरूका बीचमा सञ्चार र समन्वयलाई सहज बनाउँदछ र स्थानान्तरण र पुनर्निर्माण कार्यहरूमा सहयोग पुर्‍याउने काम गर्दछ। दिगो समाधानले सचिवालयलाई राष्ट्रीय पुनर्निर्माण प्राधिकरणसँग एउटा साझा मन्चको रुपमा प्रयोग गरि परियोजनाको गतिविधिहरुको विकास र कार्यन्वयनको लागी साझा निर्णयहरुको मार्फत रणनीतिक दिशा सुचित गर्दछ ।

दिगो समाधान सचिवालयले भू-जोखिम विस्थापित र भूमिहीन परिवारको पुनर्वाससँग सम्बन्धित क्षेत्र स्तरका मुद्दाहरू र अन्य चुनौतीहरूको बारेमा पनि छलफल गर्दछ र जनताको आवश्यकतालाई सीधा सम्बोधन गरेर वा सरकारी स्तरमा उनीहरूको समर्थनको लागि वकालत गरेर समस्याहरूको समाधान गर्ने कार्य गर्दछ।

सचिवालयमा तीन मुख्य इकाईहरू हुन्छन्:

नीति सहायता इकाई

यस इकाईले अवस्थित सरकारी नीतिहरूको समीक्षा गर्न र/वा दिगो समाधानहरूको कार्यान्वयनको उत्तम अभ्यासमा ध्यान केन्द्रित गरेर नयाँ नीतिहरू बनाउन महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। नीति समर्थन इकाईले स्थानीय सरकारलाई लक्षित गरी दिगो समाधान विकल्प सहजै कार्यान्वयन भएको सुनिश्चित गरी जिल्ला स्तरमा अभिमुखीकरण गरेर अस्तित्व/अद्यावधिक नीति र दिशानिर्देशहरूको प्रसारमा प्राधिकरणलाई सहयोग गर्दछ। यस इकाईले स्थानीय तहमा सामना भएको जग्गा अधिकार सम्बन्धी मुद्दाहरूको वकालत गर्न र सरकारलाई सम्भावित संशोधन सिफारिस गर्न पनि कार्यभार लिन सक्छ।

भू–जोखिम इकाई

दिगो समाधानले भू-जोखिम प्रवण क्षेत्रहरूको पहिचानमा प्राधिकरणलाई समर्थन गर्दछ र जोखिमको स्तर कम गर्न सम्भावित न्यूनीकरण उपायहरूको सिफारिश गर्दछ र त्यस्तै गरी पुनर्वासको प्रक्रियाको क्रममा पुनर्निर्माणलाई सुरक्षित तरिकामा सुनिश्चित गर्दछ। भू-जोखिम प्राविधिक समर्थन प्राधिकरण कार्यालयमा आधारित दुई भूगर्भविज्ञानी मार्फत प्रदान गरिन्छ। भौगोलिक टोलीले ३२ जिल्लाहरुमा प्राधिकरणले अनुरोध गरे अनुसार मूल्यांकन गर्दछ र योग्य हितग्राहीहरु द्वारा खरीदका लागि छानिएको जग्गाको सुरक्षा कसरी पहिचान र प्रमाणित गर्ने बारे गाउँपालिका वा नगरपालिका भित्र प्राधिकरण ईन्जिनियरहरुलाई अभिमुखीकरण गर्न सहयोग गर्दछ। 

कार्यान्वयन इकाई

दिगो समाधानको कार्यान्वयन इकाईले अनुदान प्राप्ति प्रक्रियामा सुविधा पुर्‍याउँदै पुनर्वास कार्यक्रम अन्तर्गत योग्य परिवारलाई सहयोग पुर्‍याउन गतिविधिहरूको कार्यान्वयनको निरीक्षण गर्दछ। यस इकाईले नियमित रूपमा प्राधिकरणसँग कुराकानी गर्दछ र तथ्यांक संकलन र मूल्यांकन मार्फत योग्य लाभार्थीहरूको पहिचानमा समर्थन गर्दछ। दिगो समाधानले सुनिश्चित गर्दछ कि योग्य घरपरिवारले सरकारी पुनर्वास अनुदान (जग्गा अनुदान) र आवास अनुदान प्राप्त गर्ने प्रक्रियाको बखत सहजीकरण द्वारा वर्णन गरिएको समयसीमामा प्राप्त गर्दछ। योग्य परिवारले यस विषयलाई बुझ्यो भनेर निश्चित गर्न, दिगो समाधानलले स्थानीय स्तरमा प्रासंगिक नीतिहरू र अन्य प्रमुख जानकारीमा अभिमुखीकरण कार्यक्रमहरू आयोजना गर्दछ।

कार्यान्वयन इकाईले मुख्य ३ उप-इकाईहरु समावेश गर्दछ:

• प्राविधीक सहयोग र साइट योजना

दिगो समाधानले न्यूनतम सरकारी प्राविधीक सहयोगमा पहुच भएका समुदायलाई गम्भीरताको आधारमा पहिचान गरी प्राविधीक तथा साइट योजनामा सहयोग गर्देछ । यस शाखा इकाईले सुरक्षीत पूनर्निमाण वासस्थान सम्बन्धि अभीमुखीकरण र तालीम दिनुका साथै घरधुरीहरुले दिगो समाधान वा अरु सरोकारवालाहरुबाट प्राविधीक सहयोग बुझेको सुनिश्चित गर्देछ । नेपाल पुनर्निर्माण प्राधिकरणको दोस्रो योजनामा आधारीत भई प्राविधीक टालीले, केन्द्रीय स्तर परियोजना कार्यान्वयन इकाई र नेपाल पुनर्निमाण प्राधिकरणसँग समन्वय गरी एकीकृत वस्तीको विकास र कार्यान्वयनमा यस इकाईले सरकारको एकीकृत प्रावधानहरु स्थानीय र जिल्ला तहमा जानकारी गराइएको सुनिश्चित गर्दछ साथै समुदाय तहमा यस प्रावधानमा सहभागी हुन हौसला प्रदान गर्देछ ।

• सुचना व्यवस्थापन

नेपाल पुनर्निमाण प्राधिकरणलाई सुचना प्रवाह गर्नका लागी यस इकाई केन्द्र विन्दु हो । दिगो समाधान सुचना व्यवस्थापन टालीले नेपाल पुनर्निमाण प्राधिकरण सँग नजीक रही काम गर्दछ भने सरकार लगायत अन्य सरोकारवाला संस्थालाई लगातार रुपमा सुचना प्रभाव गर्देछ । यस उप शाखा इकाईले जिल्ला तहबाट संकलन गरीएको घरधुरीको तथ्यांक व्यवस्थापन गरी नेपाल पुनर्निमाण प्राधिकरणमा सुचना प्रदान गर्देछ । यस इकाईले नेपाल पुनर्निमाण प्राधिकरणको समन्वयमा लाभार्थीको तथ्यांक प्रमाणित गरी भएका त्रुटीहरु समन्धीत निकाएलाई जानकार गराउछ ।

• सुरक्षा सहयोग

लामो विस्थापना वा पुनर्वासबाट अति विपन्न घरधुरीलाई हुनसक्ने संम्भावीत दिगो क्षती न्यूनीकरण गर्न यस इकाईले विशेषगरी सुरक्षा जोखीमहरुमा अतिसंवेदनशील रहेका समुदायलाई सुरक्षा तालीम र अनुदान प्रदान गर्दछ र महीलाहरुलाइ उनीहरुको समुदायमा अवस्थीत अति विपन्नका आवश्यकताहरु सम्बोधन गर्न संलग्न गर्दछ ।